Η Μουσική παράδοση του Πλωμαρίου

Λίγα λόγια… και μουσική. Στην επαρχία Πλωμαρίου, εκτός από τους συνήθεις χορευτικούς και μη, σκοπούς, τους οποίους συναντάμε και στο υπόλοιπο νησί, έχουμε ένα τοπικό ρεπερτόριο με ορισμένες διακριτές ιδιομορφίες. Η πλέον ενδιαφέρουσα είναι η γενικευμένη παρουσία του ομαδικού τραγουδιού, γνωστού ως Πλωμαρίτικου με τις διάφορες εκδοχές του, καθώς και του αποκριάτικου “Ερι πάλε”.

– Ο Πλωμαρίτικος –
Είναι αργός καθιστικός σκοπός, ο οποίος στην περιοχή Πλωμαρίου τραγουδιέται χωρίς συνοδεία οργάνων. Παρουσιάζει έντονη μουσική ιδιομορφία και ενδιαφέρουσα ιδεολογική διάσταση. Είναι το τραγούδι κυρίως των φτωχών και των εργατών. Τραγουδιόταν από τις δύο κατώτερες κοινωνικές τάξις τους ανθρώπους και τη μεσαριά και ποτέ από την τάξη των πλουσίων, απηχώντας μια ξεχωριστή στάση ζωής, έναν τρόπο κοινωνικής συνείδησης και ιδιαίτερου ήθους. Είναι τραγούδι βαρύ ομαδικό και συντροφικό, όπου ο καθένας συμμετέχει με το προσωπικό του στυλ. Το λιτό και πρωτογενές αυτό τραγούδι με το ιδιαίτερο ύφος, δεν σχετίζεται καθόλου με τα τραγούδια του υπόλοιπου νησιού, σαν να ανήκει σε άλλη γεωγραφική ενότητα και παράδοση. Ίσως αυτή η διαφοροποίηση δικαιολογεί και την περιορισμένη του διάδοση. Στο υπόλοιπο νησί, δεν αγνοείται παντελώς η ύπαρξή του, είναι γνωστό μόνον ανεκδοτολογικά, με τη διακωμώδηση της μουσικής του εκφοράς και της χρονικής έκτασης.
Η λαϊκή θυμοσοφία ιστορεί ό,τι ….”συναντήθηκαν μια φορά ένας Πλωμαρίτης και ο Διάβολος. Για να μην περπατούν, συμφώνησαν ο ένας να σηκώνει τον άλλον σε όλο το διάστημα που θα λεει ένα τραγούδι της εκλογής του. Πρώτος στους ώμους του Πλωμαρίτη ανέβηκε ο Διάβολος που, καταχαρούμενος, είπε το πιο μεγάλο τραγούδι που ήξερε. Ύστερα ανέβηκε ο Πλωμαρίτης που είπε τον Πλωμαρίτιτκο σκοπό του, ως που έφτασαν στο χωριό, χωρίς να κατεβεί από τους ώμους του Διαβόλου. Κι ο Διάβολος απ? το κακό του έσκασε…”.

Ο πλωμαρίτικος στην εποχή μας φθίνει δραματικά.
¨Ήδη οι περισσότεροι νέοι δεν γνωρίζουν δίστιχα, δεν μπορούν ή δεν θέλουν να τον τραγουδήσουν. Φαίνεται πως οι λίγοι που τον τραγουδούν, είναι οι τελευταίοι μιας μακρόχρονης παράδοσης, οι οποίοι θα πάρουν μαζί τους εκείνα τα χιλιάδες δίστιχα, που εξέφραζαν ένα παλαιότερο τρόπο βίωσης της κοινωνικής διάρθρωσης και συνείδησης. Φεύγοντας δίνουν τόπο στις νεότερες γενιές, σε περισσότερες εξισωτικές κοινωνικές σχέσεις και σε ανθρώπους με άλλες ανάγκες μουσικής έκφρασης.

“Τα Ξύλα” παραδοσιακό συρτό της περιοχής

Δόμνα Σαμίου – Του μλαρ (Δε πάω στου Πλουμάρ)

Αϊβαλιώτικο – Εκτέλεση με βιολί

Μια βραδιά στο Καφέ Αμάν… αναμνήσεις της Σμύρνης – “Αϊβαλιώτικο”

Σόλων Λέκκας – Πέργαμος